Wolkensoorten

Wolken worden ruwweg ingedeeld in twee groepen: stapelwoken en gelaagde wolken. Stapelwolken ontstaan wanneer lucht met vrij grote snelheid opstijgt. Gelaagde bewolking ontstaat wanneer uitgestrekte hoeveelheden lucht met betrekkelijk geringe snelheid opstijgen.

Om de wolken met verschillende ontstaansvormen op verschillende hoogtes te benoemen is door de Engelse apotheker en natuurkundige Luke Howard (1772-1864) in de 18e eeuw de basis gelegd voor een classificatie. De wolken, die Latijnse namen hebben gekregen, zoals cirrus (haarlok, toefje), cumulus (stapel) en stratus (laag, deken), zijn ingedeeld in families, geslachten, soorten en variëteiten. Dankzij de Duitse dichter en natuurkundige Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832), die zich bezighield met waarnemingen en beschrijvingen van het weer, kreeg de wolkenindeling van Howard grote internationale bekendheid.

Cumulus (Cu)

__________

Definitie: lage hoogte, pluizige hopen van wolken.

Cumulus wolken zijn de wolken die we allemaal tekenden als kind. Hoewel zij in verschillende vormen en grootte voorkomen, zijn zij over het algemeen het gemakkelijkste type wolk om uit de tien verschillende wolken types uit te kiezen. Wanneer een gemiddeld persoon wordt gevraagd om een wolk te visualiseren, zijn Cumulus wolken over het algemeen de eerste die voor de geest komen.
De verschillende maten van Cumulus wolken worden beschreven door hun vier geassocieerde soorten. Als de Cumulus wolk die je zoekt breder is dan hoog, dan is het een Cumulus humilis. Als het net zo breed is als lang, dan is het een middelmatige Cumulus. Maar als een Cumulus wolk hoger is dan breed, dan staat deze bekend als Cumulus congestieus. Als Cumulus congestie wolken in de hoogte blijven groeien, zijn ze in staat om regen te produceren, en kunnen ze uiteindelijk veranderen in een cumulonimbus wolk, of onweersbui.

Cirrostratus

__________

Definitie: dunne, transparante, wolken op grote hoogte

Cirrostratus is een dun type wolk van ijskristallen die voorkomt op hoogten van 10 tot 15 kilometer. Ze kunnen eruitzien als een tamelijk transparante deken, en soms hebben ze een meer vezelige structuur. Ze zijn zo doorzichtig dat de zon en maan er zonder problemen doorheen schijnen. De interactie van het licht met de ijskristallen in de cirrostratuswolk kan dan een halo om de zon of maan veroorzaken.

Hoewel er uit cirrostratus geen neerslag valt, kan dit type bewolking onder invloed van een warmtefront wel afdalen in een altostratus en bij verdere afdaling veranderen in een regenwolk of nimbostratus.

Cirrus

__________

Definitie: op grote hoogte, dun, en plukjes wolken strepen samengesteld uit ijs kristallen

Cirrus, windveren of vederwolken zijn een type wolken (wolkengeslacht) die op een hoogte van 6 tot 12 kilometer voorkomen. Ze bestaan volledig uit ijskristallen. In weerberichten is het de afkorting Ci.

Deze hoge wolken lijken heel langzaam te bewegen of zelfs stil te staan, maar door de grote hoogte geeft dat een vertekend beeld: in werkelijkheid gaan ze snel, soms ruim 100 km/uur. Weerkundigen noemen ze sluierwolken, die het licht van de zon nog doorlaten. Deze wolken, die vaak te zien zijn als het (nog) mooi weer is, hebben een draderige structuur en kunnen zich ook rangschikken in kleinere of grotere plukken of smalle banden. Vandaar dat men wolken, die in de meteorologie Latijnse namen hebben gekregen, niet alleen indeelt naar geslacht, zoals cirrus, maar ook in soorten en variëteiten.

De cirruswolken zijn een geslacht uit de familie van hoge wolken en worden nog verdeeld in 5 wolkensoorten.

Cumulonimbus

__________

De cumulonimbus, onweerswolk of buienwolk is een type wolk, dat een lage wolkenbasis heeft, maar zeer hoog en dicht kan zijn. Buien zijn het resultaat wanneer deze wolken beginnen uit te regenen of te sneeuwen. Ook onweer is een vaak voorkomend verschijnsel. In de volksmond wordt de wolkensoort regelmatig donderwolk genoemd.

De cumulonimbus kan tot meer dan 15 kilometer hoogte in de troposfeer uitgroeien en krijgt op grote hoogte een paddenstoel- of aambeeldvormig uiterlijk, met daarboven een ijskap (Pileus). De wolkenbasis is afhankelijk van de luchttemperatuur in de bovenlucht en zal ’s zomers en in de tropen hoger zijn dan ’s winters. De wolken ontstaan in onstabiele lucht uit cumulus of stapelwolken en kunnen zich geïsoleerd vormen, in groepen of langs een front.

Lenticularis

__________

Definitie: gladde cumulivorm wolken met het uiterlijk van linzenzaad of UFO

Meer algemeen bekend bij weer hobbyisten als lensvormige wolken, de ‘ lenticuaris ‘ wolk soorten kan worden gevonden onder drie wolk types: Cirrocumulus, Altocumulus, en Stratocumulus. De drie soorten lensvormige wolken worden respectievelijk afgekort als ‘ CC len ‘, ‘ AC len ‘, en ‘ SC len ‘. Lenticularis wolken kunnen gemakkelijk worden herkend uit andere wolken soorten door hun verschillende UFO-uiterlijk en gladde randen.

De meest populaire lenticularis wolken zijn Altocumulus lenticularis. Dit zijn de lensvormige wolken die typisch lijken op Ufo’s en krijgen de meeste aandacht op sociale media. Stratocumulus lenticularis wolken zijn dichter bij de grond en hebben over het algemeen een meer vloeiende verschijning in plaats van de typische UFO-type look. High-Altitude Cirrocumulus lenticularis wolken worden het minst gezien van de drie en hebben een meer gepolijste, laag-achtige vorm.

Rolwolk

__________

Een rolwolk, ook wel boogwolk genoemd, (Cumulonimbus arcus) is een lage, horizontaal cilindervormige arcuswolk die geassocieerd kan worden met onweersbuien, of soms met een koufront. Rolwolken kunnen ook een teken zijn voor een mogelijke microburst.

Rolwolken zijn relatief zeldzaam. Ze verschillen van shelf clouds omdat rolwolken helemaal los staan van de basis van de onweersbui of van andere wolken. Meestal ‘rollen’ rolwolken om een horizontale as.

De rolwolk ontstaat wanneer koudere lucht die met de onweersbui meekomt vanaf enige hoogte, in aanraking komt met veel warmere lucht aan het aardoppervlak. De koude lucht drukt dan de warme vochtige lucht omhoog, waardoor de vochtige lucht condenseert en er een wolk ontstaat.
Deze wolken zijn meestal een teken voor noodweer.

Stratocumulus

__________

Stratocumulus is een wolkengeslacht en wordt gebruikt voor wolken die lager zijn dan 2,5 km hoogte. Het woord komt van het Latijnse stratus (gelaagd) en cumulus (gestapeld).
Deze wolkvorm heeft vele flarden die verschillen in zichtbaarheid, met af en toe stukken heldere hemel. Het is een grijze of witachtige wolkenlaag, waarin donkere en lichtere delen elkaar afwisselen. Het zijn grote ballen of rollen, soms los van elkaar, soms met elkaar versmolten. De stratocumulus komt voor in vele kleuren en tinten van helderheid. Toch ziet deze wolk er massief uit.
Stratocumulus kan worden onderscheiden van altocumulus door het verschil in (schijnbare) grootte van de afzonderlijke wolken. Hierbij kan de volgende vuistregel worden gebruikt: wanneer men met gestrekte arm de hand uitstrekt in de richting van de wolk, hebben de delen van de altocumulus de grootte van een duimnagel terwijl de grootte van de stratocumulusdelen die van een vuist is.
De stratocumuluswolken zijn een geslacht uit de familie van lage wolken en kunnen worden verdeeld in 3 wolkensoorten.

Polaire stratosferische wolken

__________

Een parelmoerwolk of polaire stratosferische wolk is een soort wolk die op zeer grote hoogte (15 tot 25 km), in de stratosfeer, voorkomt.

De meeste wolken, die bestaan uit waterdruppeltjes of ijskristallen, komen voor in de onderste twaalf kilometer van de atmosfeer. Deze luchtlaag kan veel vocht bevatten dat bij afkoeling overgaat in waterdruppeltjes of ijskristallen en zichtbaar wordt als wolken. Boven twaalf kilometer hoogte bevindt zich een luchtlaag die ook wel stratosfeer wordt genoemd. Deze bevat ook het meeste ozon en daarom spreekt men ook wel van de ozonlaag.