Meer informatie over bijen
Op de eerdere pagina’s over bijen zijn de volgende onderwerpen aan bod gekomen:
Op déze pagina vindt u informatie over andere bijenzaken.
- De levenscyclus van bijen
- Bijen houden
- Anatomie van een bij
- Wist je dat? over bijen
- Video’s over bijen
- Websites over bijen
De levenscyclus van bijen
Bijen hebben een complexe levenscyclus die nauw verbonden is met hun sociale structuur en omgeving.
Hoe lang leeft een bij?
De gemiddelde leeftijd van een bij is afhankelijk van het type bij en wanneer ze zijn ontpopt.
Koningin: zomer 3-4 jaar | winter 3-4 jaar
Dar: 22 dagen | winter 59 dagen
Werkbij: zomer 36 dagen | winter 6 maanden
Ei en larve stadium
De levenscyclus van een bij begint wanneer de koningin een ei legt. Deze eitjes worden gelegd in de cellen van de honingraat en binnen enkele dagen komen de larven uit de eitjes. De larven worden gevoed door de werksterbijen, door een afscheiding van de klieren van deze bijen. Gedurende deze fase ondergaan de larven verschillende vervellingen terwijl ze groeien.
Een eitje kan een werkster of dar worden maar ook een koningin. De werksters en koninginnen worden geboren uit bevruchte eitjes, de dar komt uit een onbevrucht ei. Het DNA van darren is dus identiek aan hun moeder, de koningin, werksters hebben ook het DNA van hun vader. De koningin heeft DNA van verschillende darren bij zich.
Verpoppingsstadium
Na een paar dagen veranderen de larven in poppen, waarbij ze zichzelf omhullen met een wasachtige cocon. Tijdens deze periode ondergaan ze een metamorfose, waarbij ze zich ontwikkelen tot volwassen bijen. De duur van dit stadium varieert afhankelijk van het type bij (werkster, dar of koningin).
Tot het popstadium zijn alle bijen gelijk. Ze zitten 3 dagen in een ei, daarna brengen ze zes dagen als larf door. Vanaf het popstadium loopt de ontwikkeling van werksters, darren en koningin uiteen. De koningin zit maar 7 dagen in het popstadium, terwijl werksters 12 dagen en darren zelfs 15 dagen als pop doorbrengen. De koningin is vervolgens na 16 dagen volgroeid, terwijl de werksters dat pas na 21 dagen zijn en de darren zelfs pas na 24 dagen.
Volwassen bijen
Na het voltooien van de verpoppingsfase komen de volwassen bijen tevoorschijn. De eerste taken van de nieuwe bijen zijn afhankelijk van hun geslacht. Werksterbijen, die vrouwelijk zijn, beginnen met taken zoals het schoonmaken van cellen, voeren van larven, bouwen van wasraten, en het verzamelen van stuifmeel en nectar. Darren, die mannelijk zijn, hebben als belangrijkste functie om de koningin te bevruchten. De koningin zelf is verantwoordelijk voor het leggen van eieren en het behouden van de cohesie binnen de bijenkorf.
Levensduur en functies
De levensduur van een bij varieert sterk. Werksterbijen leven in de zomer slechts enkele weken, terwijl ze in de winter langer kunnen leven. Darren leven alleen tijdens het broedseizoen en sterven kort na de paring, óf ze worden in het naseizoen uit de kast verwijderd en sterven daarna. De koningin daarentegen kan enkele jaren leven, waarbij ze continu eitjes legt.
Een koningin kan 5 tot 7 jaar leven. Werksters leven in de zomer 6 tot 8 weken en in de winter 6 tot 8 maanden. Darren, die alleen geboren worden in de zomer, leven ook maar 6 tot 8 weken. Als ze dan nog leven, worden ze uit de korf gegooid of gedood.
Voortplanting en zwermvorming
Wanneer de bijenpopulatie in de bijenkorf toeneemt, kan de koningin met een deel van de bijen zwermen om een nieuwe kolonie te stichten. Dit proces, zwermvorming genoemd, is een natuurlijke manier waarop bijen hun populatie in stand houden en nieuwe locaties koloniseren.
Aantal bijen in een kolonie (kast)
Een bijenkolonie bestaat in de zomerperiode uit: één koningin, 40.000 – 50.000 werksters en 500-4000 darren. In de winter is de samenstelling van de kolonie anders: één koningin, maar 10.000 – 20.000 werksters en geen darren, die zijn óf gestorven na de paring óf ze zijn gedood of uit de kolonie gegooid.
Het aantal werksters is in de winter minder dan in de zomer, omdat de koningin in de winterperiode minder bevruchte eitjes legt én er dus minder werkbijen worden geboren.
De reden hiervan is dat er in de winter dus minder bijenmonden te voeden zijn met de soms beperkte hoeveelheid voedsel.
Bijen houden
Het houden van bijen: Een harmonieus samenspel met de natuur
Het houden van bijen, ook wel bekend als imkerij, is een eeuwenoude traditie die de laatste jaren steeds populairder is geworden. Niet alleen ervaren mensen een hernieuwde waardering voor de natuur, maar bijen spelen ook een cruciale rol in ons ecosysteem door de bestuiving van planten. Voor wie overweegt om met bijenteelt te beginnen, biedt deze praktijk tal van voordelen en uitdagingen.
De rol van bijen in de natuur
Bijen zijn essentieel voor de bestuiving van veel gewassen. Zonder hen zou de voedselproductie wereldwijd drastisch afnemen. Het houden van bijen is dus niet alleen een hobby, maar ook een manier om bij te dragen aan de instandhouding van de biodiversiteit. Bijen bezoeken bloemen om nectar en stuifmeel te verzamelen, en terwijl ze dat doen, helpen ze planten zich voort te planten.
De basisbenodigdheden
Om met bijenhouden te beginnen, heb je enkele basisbenodigdheden nodig: een bijenkast, een bijenpak, een roker en een aantal bijenvolken. De bijenkast, het huis van de bijen, moet zorgvuldig worden gekozen op basis van de omgeving en het klimaat. Een bijenpak is noodzakelijk om jezelf te beschermen tegen steken, en de roker helpt bij het kalmeren van de bijen tijdens het inspecteren van de kasten.
De zorg voor bijen
Het houden van bijen vereist geduld en toewijding. Imkers moeten regelmatig hun bijenkasten inspecteren om de gezondheid van de bijen te waarborgen. Dit omvat het controleren op ziektes, het beheren van de honingproductie en het zorgen voor voldoende voedsel tijdens de wintermaanden. Het is ook belangrijk om de bijen voldoende ruimte te geven in de korf om te groeien en zich voort te planten.
De beloning: honing en meer
Een van de meest tastbare beloningen voor het houden van bijen is de honing die zij produceren. Elke druppel honing is het product van duizenden uren werk door de bijen. Naast honing kunnen imkers ook bijenwas, propolis en koninginnegelei oogsten, die elk hun eigen toepassingen hebben in voeding, cosmetica en medicijnen.
De uitdagingen van bijenhouden
Ondanks de vele voordelen kent het houden van bijen ook uitdagingen. Bijenziekten, zoals de varroamijt, kunnen een bijenvolk ernstig verzwakken. Daarnaast is er de dreiging van pesticiden en een afnemende biodiversiteit, die het voor bijen moeilijker maken om te overleven. Imkers moeten continu hun kennis bijwerken en alert blijven om hun bijen gezond te houden.
Een waardevolle ervaring
Het houden van bijen biedt een unieke kans om een diepere verbinding met de natuur te ervaren. Het is een leerproces dat respect voor het delicate evenwicht van het leven bevordert. Of je nu honing oogst of gewoon geniet van het observeren van je bijen terwijl ze aan het werk zijn, imkerij is een bevredigende en betekenisvolle activiteit die zowel jou als de wereld om je heen ten goede komt.
Imker worden betekent dat je deel gaat uitmaken van een gemeenschap van natuurliefhebbers en bewaarders van het milieu. Het is een passie die beloont met zoet resultaat en de wetenschap dat je bijdraagt aan een gezondere planeet.
De anatomie van een bij
De anatomie is buitengewoon complex en bestaat uit verschillende interne organen die samen zorgen voor haar overleving, reproductie en bijdragen aan het welzijn van de kolonie.
Externe anatomie
De honingbij heeft een lichaam dat bestaat uit drie hoofdsegmenten: de kop, het borststuk (thorax) en het achterlijf (abdomen). Elk van deze segmenten heeft specifieke functies en bevat diverse organen en structuren.
Kop
Op de kop van de honingbij bevinden zich de volgende organen:
Ogen:
Twee grote samengestelde ogen (facetoog) die bestaan uit duizenden individuele lenzen, en drie kleinere enkelvoudige ogen (ocelli) bovenop de kop.
Antenne:
Deze dient als een sensorisch orgaan voor geur, smaak en aanraking.
Monddelen: Deze omvatten de kaken voor het knippen en manipuleren van voedsel en een lange tong die wordt gebruikt om nectar op te zuigen.
Borst (Thorax)
Het borststuk van de honingbij is het centrum van beweging:
Vleugels:
Twee paar vleugels die worden aangedreven door sterke spieren in het borststuk.
Poten:
Drie paar poten, elk met gespecialiseerde structuren zoals pollenmandjes (corbicula) op de achterpoten voor het verzamelen van stuifmeel.
Achterlijf (Abdomen)
Het achterlijf is waar de meeste interne organen van de honingbij zich bevinden, waaronder:
Interne anatomie
Spijsverteringsstelsel:
Dit begint bij de slokdarm (oesophagus) en omvat de honingmaag (proventriculus), waar nectar wordt opgeslagen en gedeeltelijk verteerd. Van daaruit passeert het voedsel naar de middendarm (ventriculus), waar vertering en opname van voedingsstoffen plaatsvinden, en vervolgens naar de endeldarm (rectum), waar afvalstoffen worden verzameld voor uitscheiding.
Hart:
Het hart van de honingbij is een buisvormig orgaan dat langs de rugzijde van het achterlijf loopt. Het pompt hemolymfe (het insectenbloed) door het lichaam.
Ademhalingssysteem:
Dit bestaat uit een reeks tracheeën, buisvormige structuren die zuurstof naar de lichaamscellen transporteren. De tracheeën zijn verbonden met de buitenlucht via openingen genaamd spiracula.
Zenuwstelsel:
Het centrale zenuwstelsel omvat de hersenganglion in de kop en een keten van zenuwknopen (ganglia) die door het hele lichaam lopen, verantwoordelijk voor de coördinatie van bewegingen en andere functies.
Voortplantingsorganen:
Bij de koningin en darren zijn deze organen goed ontwikkeld. Bij de koningin omvatten deze de eierstokken en de spermatheca, waar sperma wordt opgeslagen. Bij de werkbijen zijn de voortplantingsorganen onderontwikkeld.
Gifklier en angel:
De angel is verbonden met de gifklier en is een verdedigingsmechanisme. Bij het steken wordt gif via de angel geïnjecteerd in de aanvaller.
Wasproductie:
De honingbij heeft wasklieren die zich aan de onderkant van haar achterlijf bevinden. Deze klieren scheiden was af, die de bijen gebruiken om de zeshoekige honingraten te bouwen.
Feromoonklieren:
Feromonen spelen een cruciale rol in de communicatie binnen de bijenkolonie. Een belangrijke klier in dit opzicht is de Nasonov-klier, die zich aan de achterkant van het achterlijf bevindt en een geurstof afscheidt die bijen helpt om zich te oriënteren en elkaar te herkennen.
Wist je dat:
- één lepel honing genoeg is om iemand 24 uur in leven te houden
- op een van de eerste munten ter wereld een bijensymbool stond
- honing levende enzymen bevat. De metalen lepel doodt deze enzymen. De beste manier om honing te consumeren is met een houten lepel, zo niet, dan kun je een plastic lepel gebruiken
- honing een stof bevat die de hersenen helpt functioneren
- honing een van de weinige voedingsmiddelen op aarde is die alleen al een mensenleven in stand kan houden
- bijen mensen van de hongerdood hebben gered in Afrika
- propolis geproduceerd door bijen een van de krachtigste antibiotica van de natuur is
- honing geen houdbaarheidsdatum heeft
- de lichamen van ’s werelds grootste keizers werden begraven in gouden doodskisten en vervolgens bedekt met honing om te voorkomen dat ze zouden rotten
- de term “huwelijksreis” komt van het feit dat het jonge koppel na het huwelijk honing consumeerde voor vruchtbaarheidsdoeleinden
- een bij minder dan 40 dagen leeft, minstens 1000 bloemen bezoekt en minder produceert dan een theelepel honing, maar voor haar is het het werk van haar leven.
Video’s over bijen
Hoe leeft een wilde bij?
